Eczeem

Ik ben geen dokter, mijn opleiding en ervaring liggen op een geheel ander terrein. Maar ik heb mijzelf wel enigszins ingelezen in wat eczeem nu is en wat er gebeurd in mijn lichaam. Als leek ga ik proberen dat onder woorden te brengen.

Eczeem is een verzamelnaam voor een grote verscheidenheid van huidaandoeningen. Naast een genetische aanleg spelen allergenen een belangrijke rol. Constitutioneel of atopisch eczeem is een vorm van eczeem waar de wetenschap geen directe oorzaak voor kan vinden. Atopie is afgeleid van een Grieks woord (ατοπία) en betekent “op de verkeerde plaats”. Hiermee wordt bedoeld dat het uiterlijke verschijnsel van atopisch eczeem zich niet per definitie voor doet op de plek waar bijvoorbeeld een allergeen de huid binnen komt.

Het immuunsysteem van mensen met een atopie maakt antistoffen aan die specifiek gericht zijn tegen (relatief) onschuldige omgevingsstoffen, zoals bijvoorbeeld huisstofmijt of pollen. Het gevolg kan zijn astmatische klachten, hooikoorts of eczeem.

De antistof die het lichaam aanmaakt is IgE, ofwel immunoglobuline van het type E. Immunoglobulinen zijn eiwitten die het lichaam aanmaakt als reactie op antigenen, zoals bacteriën en virussen. Door dat deze antistoffen zich binden aan de lichaamsvreemde stoffen die een bedreiging vormen, kunnen deze onschadelijk worden gemaakt. Zoals de naam al aanduidt, maken immunoglobulinen een belangrijk onderdeel uit van ons immuunsysteem en dat laatste is heel belangrijk om ons te beschermen tegen kwade invloeden van buiten af.

Bij mensen met atopische aandoeningen, waaronder dus atopisch eczeem, wordt in het bloed een sterk verhoogd niveau IgE aangetroffen, net als voor eosinofiele granulocyten. Een eosinofiele granulocyt is een type witte bloedcel, die ook als taak heeft om parasieten en antigenen op te ruimen. De verhoogde waarden voor IgE en eosinofiele granulocyten duidt bij mensen met atopische aandoeningen op een overtrokken reactie van het immuunsysteem, met alle onplezierige gevolgen van dien.

Dan heb je ook nog histamine. Histamine komt voor in bepaalde eiwitrijke en dierlijke voedingsmiddelen. Daarnaast komt histamine ook voor in het lichaam en dan vooral in zogenaamde mestcellen. Die mestcellen bevinden zich in weefsel dat in contact staat met de buitenwereld, zoals de huid, longen en darmen. In het lichaam komt histamine vrij uit de mestcellen als gevolg van door IgE veroorzaakte allergische reacties.

Dan is er nog een vorm van witte bloedcellen die T-helpercellen worden genoemd. Ook deze T-helpercellen hebben een belangrijke rol in het immuunsysteem. De T-helpercellen scheiden cytokinen af, die verschillende processen in ons lichaam reguleren. Er zin 2 soorten T-helpercellen, Th-1 en Th-2. Beiden scheiden immunomodulatoren uit, waaronder interleukines en interferonen. Deze stofjes reguleren onder meer de immuunprocessen in het lichaam door stimulatie of juist afremming van bepaalde stoffen.

acute en chronische fase bij atopisch eczeem

Wat uit het voorgaande blijkt is dat het immuunsysteem een ongelofelijk complex en maar ook prachtig systeem is dat ons beschermt tegen enge ziektes en ongewenste invloeden van buiten af. Maar door dat dit systeem zo ongelofelijk complex is, kan er toch wel eens iets fout gaan en krijgt een griepinfectie bijvoorbeeld wel vat op ons. De laatste eeuw zijn er veel medicijnen uitgevonden en ontwikkeld die het immuunsysteem kunnen helpen daar waar deze faalt. Denk maar aan antibiotica waarmee vele levens gered zijn.

Maar terugkomend op eczeem: hier lijkt het immuunsysteem te goed te werken, of beter gezegd overtrokken te reageren. De exacte oorzaak daar van heeft de wetenschap nog niet achterhaald. Zoals gezegd kunnen erfelijke factoren een rol spelen, maar ook omgevingsfactoren die als trigger werken. Denk aan huisstofmijt of contactallergenen. Maar waar door ontstaat die disbalans nu?